به گزارش خودرونامه، خودروسازان بخش خصوصی کشور در هشت ماه امسال با افت قابل‌توجهی در تولید مواجه شده‌اند؛ افتی که نشانه‌ای روشن از تغییر مسیر این بخش پس از چند سال رشد پیوسته است. آخرین آمارهای رسمی تولید نشان می‌دهد بخش خصوصی صنعت خودروی ایران، به‌جز ایران‌خودرو، دیگر در وضعیت مطلوب گذشته قرار ندارد و با کاهش سنگین تیراژ نسبت به سال قبل روبه‌رو شده است.

بر اساس داده‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت، پنج خودروساز بزرگ بخش خصوصی شامل کرمان موتور، مدیران خودرو، گروه بهمن، فردا موتور و آرین پارس موتور در مجموع طی هشت ماه امسال ۱۲۵ هزار و ۱۷۶ دستگاه خودرو تولید کرده‌اند. این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، کاهش حدود ۲۹ درصدی را نشان می‌دهد؛ کاهشی که برای صنعتی با سابقه رشد در سال‌های اخیر، نگران‌کننده تلقی می‌شود.

این افت در حالی رخ داده که خودروسازان خصوصی طی دو تا سه سال گذشته روندی رو به رشد را تجربه کرده بودند و حتی در سال ۱۴۰۲ تیراژ تولید آنها از مرز ۳۰۰ هزار دستگاه عبور کرده بود. حالا اما با در نظر گرفتن تولید ۱۲۵ هزار دستگاهی در هشت ماه امسال، برای بازگشت دوباره به سطح ۳۰۰ هزار دستگاه، این بخش باید در چهار ماه باقی‌مانده سال ۱۷۵ هزار دستگاه دیگر تولید کند؛ هدفی که با توجه به شرایط فعلی، دور از دسترس به نظر می‌رسد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد کند شدن روند تأمین قطعات، که ریشه در کمبود و تخصیص نامنظم ارز دارد، مهم‌ترین عامل کاهش تولید خودروسازان خصوصی یا همان مونتاژکاران بوده است. گزارش وزارت صمت نیز حاکی از آن است که به‌جز گروه بهمن و آرین پارس موتور، سایر خودروسازان خصوصی با افت تولید نسبت به سال گذشته مواجه شده‌اند.

در این میان، کرمان موتور با تیراژی نزدیک به ۴۱ هزار دستگاه همچنان در صدر تولیدکنندگان خصوصی قرار دارد، اما تولید این شرکت نیز نسبت به مدت مشابه پارسال ۱۳ درصد کاهش یافته است. مدیران خودرو افتی شدیدتر را تجربه کرده و با کاهش ۵۸ درصدی، تولیدش تا پایان آبان به ۳۹ هزار و ۴۳۵ دستگاه رسیده است. فردا موتور نیز با افت ۴۲ درصدی، تنها ۵ هزار و ۲۸۵ دستگاه خودرو تولید کرده؛ کاهشی که بخشی از آن به آسیب‌دیدگی کارخانه این شرکت در جریان جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل نسبت داده می‌شود. در مقابل، گروه بهمن با تولید ۳۰ هزار و ۱۱۹ دستگاه توانسته رشد ۵۸ درصدی را ثبت کند و آرین پارس موتور نیز با تولید ۹ هزار و ۳۴۷ دستگاه، افزایش ۶۱ درصدی را تجربه کرده است.

با احتساب تولید دو خودروساز بزرگ کشور، ایران‌خودرو و سایپا، که مجموع تولید آنها تا پایان آبان به حدود ۵۸۷ هزار دستگاه رسیده، کل تولید خودروهای سواری کشور به حدود ۷۱۲ هزار دستگاه می‌رسد. مقایسه این رقم با آمار مشابه سال گذشته نشان می‌دهد کل تولید خودرو در کشور حدود ۱۴ درصد کاهش یافته است.

در عین حال، تصویر کلی سهم بخش خصوصی از بازار خودرو، تنها به افت تولید امسال محدود نمی‌شود. آمارها نشان می‌دهد تولید خودرو سواری در خودروسازان خصوصی در سال ۱۴۰۳ به ۲۷۳ هزار و ۱۳۱ دستگاه رسیده که نسبت به تولید ۲۵۰ هزار و ۴۱ دستگاهی سال ۱۴۰۲، رشد ۹.۲ درصدی را ثبت کرده است. این روند بیانگر افزایش نقش بخش خصوصی در بازار خودرو کشور است.

در سال گذشته، مجموع تولید خودرو سواری کشور به یک میلیون و ۱۲۰ هزار و ۶۰۰ دستگاه رسید که بر این اساس، سهم خودروسازان خصوصی حدود ۲۴.۴ درصد از کل تولید را به خود اختصاص داده است؛ سهمی که نشان می‌دهد نزدیک به یک‌چهارم خودروهای تولیدی کشور توسط بخش خصوصی ساخته شده‌اند.

این رشد در شرایطی رقم خورده که صنعت خودرو با محدودیت‌های ساختاری، نوسانات سیاستی و افت تولید در برخی بخش‌ها مواجه بوده است. عملکرد خودروسازان خصوصی نشان می‌دهد چابکی مدیریتی، تنوع محصولات و انعطاف بیشتر در تأمین قطعات، به آنها امکان سازگاری بالاتری با شرایط متغیر بازار داده است. با این حال، ادامه این مسیر مثبت به عواملی مانند ثبات سیاست‌های تنظیم بازار، تسهیل واردات قطعات، دسترسی به منابع مالی و کاهش مداخلات دستوری وابسته است؛ عواملی که در صورت تداوم چالش‌های فعلی، می‌توانند رشد تولید در بخش خصوصی را نیز با محدودیت جدی مواجه کنند.