این مسیر رفت و برگشتی نشان می‌دهد که بازار هنوز از ثبات بنیادی برخوردار نیست و بیشتر تابع انتظارات روانی است تا واقعیات تولیدی. «دنیای اقتصاد» این هفته به بررسی قیمت محصولات مونتاژی پرداخته و افت و خیز قیمتی ۱۸ مونتاژی را تحلیل کرده است. بر این اساس تغییرات قیمتی در بازه زمانی ۲۸ اسفند تا ۱۷ اردیبهشت نشان می‌دهد که خودروهای مونتاژی ابتدا با رشدی ملایم مواجه شدند اما سپس وارد فاز اصلاح قیمتی شدند؛ موضوعی که نه‏‌تنها دلایل اقتصادی دارد، بلکه متاثر از عوامل سیاسی و انتظارات روانی بازار است.
بر پایه داده‌های متوسط بازار، خودروهای مونتاژی از ۲۸ اسفند ۱۴۰۳ تا ۱۷ فروردین ۱۴۰۴ به‌طور میانگین ۵.۴ درصد افزایش قیمت را تجربه کرده‌‌اند؛ رقمی معادل۱۰۸.۶میلیون تومان برای خودروهای این دسته که اغلب در بازه قیمتی بالای یک میلیارد تومان قرار دارند. با این حال، از ۱۷ فروردین تا ۱۷ اردیبهشت، بازار مسیر معکوس را طی کرده و شاهد کاهش میانگین ۳.۵ درصدی قیمت‌‌ها بوده‌‌ایم. این افت قیمتی، حدودا معادل ۸۰ میلیون تومان کاهش در برخی مدل‌های پرتیراژ مونتاژی است.

بدین‌ترتیب بررسی «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد که اسفند ۱۴۰۳، یکی از قله‌های قیمتی بازار مونتاژی‌‌ها بوده که پس از آن وارد فاز اصلاح شده‌‌اند. در واقع، قیمت‌‌ها در واپسین روزهای اسفند به بالاترین سطح خود رسیدند و پس از عبور از تعطیلات نوروز، با کاهش تقاضا و تحولات کلان اقتصادی، روندی نزولی در پیش گرفتند.

همان‌طور که عنوان شد یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش قیمت خودروهای مونتاژی در اردیبهشت‌‌ماه، افت محسوس نرخ ارز است. خودروهای مونتاژی، به‌‌واسطه واردات قطعات و ارزبر بودن تولید آنها، همواره حساسیت بالایی به تغییرات ارزی داشته‌‌اند. از اواخر فروردین‌‌ماه و با شدت گرفتن اخبار پیرامون مذاکرات منطقه‌‌ای و احتمال گشایش‌‌های دیپلماتیک، نرخ ارز وارد فاز نزولی شد و همین کاهش، به سرعت در قیمت خودروها منعکس شد.بدین‌ترتیب بخشی از خریداران بالقوه که با فرض افزایش بیشتر قیمت‌‌ها در اسفند و اوایل فروردین وارد بازار شده بودند، در اردیبهشت به موضع صبر و انتظار بازگشتند.

یکی دیگر از دلایل کاهش قیمت در اردیبهشت، افت انتظارات تورمی و همچنین کاهش قدرت خرید واقعی خانوارهاست. با وجود تورم عمومی بالا، سیاست‌های انقباضی بانک مرکزی و کاهش رشد نقدینگی در ماه‌های اخیر باعث شده بازار خودرو – به‌‌ویژه خودروهای گران‌‌قیمت مونتاژی – با رکود در تقاضا مواجه شود. به‌‌عبارتی، خریداران عمده این دسته از خودروها حالا کمتر به چشم یک کالای سرمایه‌‌ای به خودرو نگاه می‌‌کنند، چراکه انتظار سوددهی کوتاه‌‌مدت کاهش یافته است.

همچنین باید اشاره کرد که خودروهای مونتاژی برخلاف خودروهای تولیدی دو خودروساز بزرگ کشور، تقاضای مصرفی ضعیف‌‌تری دارند و بیشتر تحت تاثیر هیجانات، اخبار سیاسی و نرخ ارز نوسانی می‌شوند. بنابراین افت و خیز قیمتی در این بازار لزوما تابع عرضه و تقاضای سنتی نیست بلکه بیشتر به «انتظارات» گره خورده است.

چشم‌انداز بازار مونتاژی‌ها
بررسی روند فعلی نشان می‌دهد که بازار خودروهای مونتاژی در حال حاضر در فاز اصلاح قیمتی است و مادامی‌‌که نرخ ارز در محدوده فعلی باقی بماند یا کاهش بیشتری را تجربه کند، انتظار می‌‌رود قیمت‌‌ها در این بخش از بازار کاهشی یا دست‌‌کم باثبات باشد. اما چنانچه در ماه‌های آینده نرخ ارز مجددا صعودی شود، بازار خودروهای مونتاژی نیز واکنش سریعی نشان خواهد داد.

در نهایت اینکه، هرگونه تحلیل آتی از این بازار باید همزمان متغیرهای سیاسی، ارزی و روانی را در نظر بگیرد؛ چراکه خودروهای مونتاژی، نه یک کالای صرفا مصرفی، بلکه آینه‌‌ای از نوسانات اقتصاد کلان ایران هستند.

نکته دیگر نیز به نحوه تخصیص ارز برای واردات قطعات CKD و SKD برمی‌گردد. اگر مسیر ارزدهی به این دسته از تولید‌کنندگان طبق روال سال‌های گذشته باشد خودروسازان تعللی در تولید نخواهند داشت اما در صورت کاهش تخصیص ارز به این بخش از خودروسازی کشور، تولید نیز کاهش خواهد یافت و رشد قیمتی مجدد دور از انتظار نیست.

جزئیات تغییرات قیمتی مونتاژی‌‌ها
همان‌طور که اشاره شد قیمت خودروهای مونتاژی از انتهای اسفندماه تا ۱۷ فروردین با رشد قابل توجه و از ۱۷ فروردین تا روز گذشته با افت همراه بوده است. برای بررسی جزئیات این نوسانات قیمتی ابتدا سری به اکستریم VX بزنیم، این محصول به عنوان گران‌‌ترین خودروی لیست مورد بررسی ما در ۲۸ اسفند سال گذشته چهار میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان خرید و فروش می‌شد اما با شروع سال جدید، در ۱۷ فروردین ماه بهای این خودرو به چهار میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان رسید تا ۲۰۰ میلیون تومان رشد قیمت داشته باشد اما از آن زمان تا روز گذشته بهای این محصول ۵۰ میلیون تومان کاهش پیدا کرده و به چهار میلیارد و ۸۵۰ میلیون تومان رسیده تا افت قیمت یک درصدی نسبت به ۱۷ فروردین و رشد قیمت ۱۵۰ میلیون تومانی و ۳.۲ درصدی نسبت به ۲۸ اسفند داشته باشد.

ام‌‌وی‌‌ام X۲۲ دنده‌‌ای در آخرین روز کاری سال گذشته با قیمت ۹۹۰ میلیون تومان عرضه می‌شد. این خودروی کراس‌‌اوور کوچک با شروع فعالیت بازار در ۱۷ فروردین، جهش قیمتی را تجربه کرد و به مرز یک میلیارد و ۶۰ میلیون تومان رسید. با این حال، از میانه فروردین تاکنون، از ارزش آن کاسته شده و دیروز با قیمت یک میلیارد و ۲۵ میلیون تومان معامله شد. به این ترتیب، این محصول چینی همچنان ۳۵ میلیون تومان و ۳.۵ درصد بالاتر از قیمت پایان سال قرار دارد.

محصول دیگر مدیران خودرو، ام‌‌وی‌‌ام X۳۳ کراس اتومات، که ۲۸ اسفند ماه سال گذشته یک میلیارد و ۲۷۰ میلیون تومان قیمت داشت، در نخستین روزهای بازگشایی بازار در سال جدید با رشد ۷۰ میلیون تومانی مواجه شد و به یک میلیارد و ۳۴۰ میلیون تومان رسید. اما این روند صعودی دوام چندانی نداشت و با افت قیمت طی یک ماه گذشته، دیروز، به یک میلیارد و ۲۸۰ میلیون تومان رسید و تنها ۱۰ میلیون تومان بالاتر از قیمت پایان اسفند قرار گرفت.

جک S۳ اتوماتیک در روز ۲۸ اسفند با قیمت یک میلیارد و ۲۸۰ میلیون تومان در بازار عرضه می‌شد. این شاسی‌‌بلند کامپکت با شروع فعالیت بازار خودرو در سال جدید، رشد محدود ۲۰ میلیون تومانی را تجربه کرد. اما برخلاف اغلب رقبا، در هفته‌های اخیر روند صعودی را در پیش گرفت و دیروز با قیمت یک میلیارد و ۳۸۰ میلیون تومان مورد معامله قرار گرفت که نشان از رشد ۱۰۰ میلیون تومانی نسبت به روزهای پایانی سال قبل دارد.

چری آریزو ۵T، سدان پرطرفدار چینی، در آستانه سال نو با قیمت یک میلیارد و ۴۸۰ میلیون تومان خرید و فروش می‌شد. این خودرو با ورود به سال جدید، افزایش ۱۲۰ میلیون تومانی را تجربه کرد و به مرز یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان رسید. در معاملات دیروز نیز با ثبت رشدی اندک، به یک میلیارد و ۶۱۰ میلیون تومان رسید که نشان‌دهنده افزایش ۱۳۰ میلیون تومانی نسبت به روزهای پایانی اسفند است.

دایون Y۷، تنها خودرویی بود که ثبات قیمت را به نمایش گذاشت. این محصول چینی در هر سه مقطع زمانی، قیمت یکسان یک میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومانی را حفظ کرد. این ثبات قیمت در شرایطی که بازار شاهد نوسانات قابل توجهی بود، جالب توجه به نظر می‌‌رسد.

دیگنیتی پرایم، محصول گروه بهمن، نوسان قیمتی شدیدی را پشت سر گذاشت. این خودرو در روزهای پایانی سال گذشته، یک میلیارد و ۹۴۰ میلیون تومان قیمت داشت که با ورود به بازار در ۱۷ فروردین، افزایش قابل توجه ۲۶۰ میلیون تومانی را تجربه کرد و به دو میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان رسید. اما این رشد چشمگیر، پایدار نبود و در معاملات روز گذشته، با ریزش ۲۸۰ میلیون تومانی نسبت به ۱۷ فروردین به یک میلیارد و ۹۲۰ میلیون تومان رسید که حتی ۲۰ میلیون تومان پایین‌‌تر از قیمت پایان اسفند است.

برادر بزرگ‌تر این خانواده، دیگنیتی پرستیژ، در واپسین روزهای سال قبل، دو میلیارد و ۶۵۰ میلیون تومان ارزش‌‌گذاری شده بود. با شروع معاملات در ۱۷ فروردین، این محصول به دو میلیارد و ۷۵۰ میلیون تومان رسید، اما در دادوستدهای روز گذشته، با رقم دو میلیارد و ۶۴۰ میلیون تومان، تقریبا به سطح قیمتی پایان سال گذشته بازگشت.
منبع: دنیای اقتصاد