طبق گزارش خودروسازان به بورس، تیراژ ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو در سه ماه ابتدایی امسال چیزی حدود ۲۰۴ هزار دستگاه بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته تقریباً ثابت است. این در حالی است که فروش بهاره سه خودروساز بزرگ کشور طی امسال و نسبت به سال گذشته حدود ۹ درصد بالا رفته است. اینکه چرا تولید در مقایسه با سال قبل تثبیت شده و رشد چندانی نکرده، دلایل مختلفی دارد، از جمله مشکل نقدینگی و کمبود قطعات. خودروسازان بهار امسال را با رشد ۱۱۸ درصدی در فروردین کلید زدند، اما در ادامه نرخ رشد آنها به شدت افت کرد و به سمت صفر رفت. البته دلیل اصلی رشد ۱۱۸ درصدی فروردین، توقف نسبی تولید در ماه مشابه سال گذشته بود، چه آنکه خودروسازان در آن مقطع به دلیل بروز موج نخست کرونا، تقریباً کل فروردین را از دست دادند.

طی بهار امسال اما مشکلات مالی صنعت خودرو همچنان ادامه یافت، موضوعی که به گفته خودروسازان ریشه در قیمت گذاری دستوری دارد. البته در اردیبهشت امسال مجوز جدیدی برای افزایش قیمت خودرو صادر شد و قیمت‌ها حتی تا ۱۵ درصد هم بالا رفت، با این حال خودروسازان باز هم از زیان دهی در تولید گفتند و می گویند. آن‌ها تاکید می‌کنند که تا وقتی سیاست قیمت گذاری دستوری پابرجاست، زیان تولید هم ادامه دارد، چون شورای رقابت (مرجع تعیین قیمت خودرو) برخی هزینه‌های تولید را نمی‌پذیرد و به همین دلیل، بین هزینه تولید و قیمت تمام شده، تناسب لازم وجود ندارد. خودروسازان این را هم می گویند چون قیمت فروش کمتر از هزینه تولید است، نقدینگی لازم برای تأمین قطعات (بابت رشد تولید) حاصل نمی‌شود و در این شرایط طبیعی است تیراژ رشد چندانی را به خود نبیند.

فروش بالا رفت
اما در بحث فروش، خودروسازان توانسته‌اند در مقایسه با بهار سال گذشته محصول بیشتری بفروشند. طبق آمار، مجموع فروش آنها در بهار امسال بالغ بر ۱۸۶ هزار دستگاه بوده که نسبت به فصل مشابه سال گذشته افزایش حدوداً ۹ درصدی را نشان می‌دهد. این موضوع احتمالاً بیشتر با رشد تکمیل کاری خودروهای ناقص در ارتباط است، ضمن آنکه به نظر می‌رسد عرضه خودروهای دپویی نیز در این ماجرا نقش دارد. در مورد مسئله خودروهای دپویی، پای قیمت در میان است، چه آنکه وقتی شورای رقابت مجوز افزایش قیمت را در اردیبهشت صادر کرد، آن‌ها بخشی از محصولاتی را که به عمد و به هوای افزایش قیمت، دپو کرده بودند، آزاد کردند.
با وجود رشد فروش بهاره خودروسازان، همچنان بین تیراژ و فروش آنها اختلاف وجود دارد. با تفریق تیراژ حدوداً ۲۰۴ هزار دستگاهی در بهار امسال و فروش ۱۸۶ هزار دستگاهی از یکدیگر، مشخص می‌شود اختلافی ۱۸ هزار دستگاهی بین تولید و فروش وجود دارد. راز این ۱۸ هزار خودرو را می‌توان با محصولات ناقص و دپویی مرتبط دانست. به عبارت بهتر، خودروهای موردنظر یا ناقص بوده و امکان تجاری سازی نداشته‌اند و یا به عمد دپو شده‌اند تا پس از اعمال دور جدید افزایش قیمت، عرضه شوند. این در حالی است که شورای رقابت تا اواخر شهریور یا اوایل پاییز امسال مجوز جدیدی برای افزایش قیمت صادر نخواهد کرد. بنابراین ممکن است خودروسازان به دپوی بخشی از محصولات خود تا آن زمان ادامه دهند.

جزئیات کارنامه بهاری خودروسازان
اما در کارنامه بهاری خودروسازان، بیشترین میزان تولید و فروش به ایران خودرو اختصاص پیدا کرده است. این شرکت در بهار امسال بالغ بر ۹۷ هزار دستگاه محصول به تولید رسانده که نسبت به فصل مشابه سال گذشته افزایش ۵۵۲ دستگاهی را نشان می‌دهد. این شرکت همچنین بالغ بر ۸۹ هزار دستگاه خودرو فروخته که نسبت به بهار ۹۹ رشد حدوداً ۱۳ هزار دستگاهی را نشان می‌دهد. سایپایی‌ها نیز در بازه زمانی تحت بررسی، نزدیک به ۸۲ هزار دستگاه خودرو تولید کرده‌اند که دو هزار و ۱۵۰ دستگاه بیش از بهار ۹۹ است. فروش سایپا نیز نزدیک به ۸۰ هزار دستگاه بوده که تقریباً هشت هزار دستگاه بیش از بهار سال گذشته است. در نهایت اما پارس خودرو ۹ درصد کمتر از بهار سال گذشته تولید داشته است. طبق آمار، پارس خودرویی‌ها ۲۴ هزار و ۶۰۰ دستگاه خودرو در بهار امسال تولید کرده‌اند. فروش آنها نیز در سه ماه نخست امسال کمتر از ۱۷ هزار دستگاه بوده که افتی پنج هزار دستگاهی را نشان می‌دهد.