با وجود آنکه دو خودروساز بزرگ کشور هنوز درگیر تعهدات معوق هستند، وزارت صنعت،معدن و تجارت برای آنها مجوز پیش فروش در سال جدید صادر کرد. بر این اساس، هم ایران خودرو و هم سایپا، این هفته نخستین پیش فروش های خود را در سال جاری انجام دادند. جدا از دردسرهای کلی پیش فروش های خودرو برای مشتریان به ویژه طی یکی سال و نیم گذشته، نکته مهم دیگر اینجاست که پیش فروش های جدید با وجود تعهدات معوق خودروسازان و نارضایتی مشتریان از این ماجرا، انجام شده اند.

خودروسازان که تا قبل از تحریم های آمریکا علیه صنعت خودرو در مرداد 97، بیش از یک میلیون خودرو پیش فروش کرده بودند، هنوز نتوانسته اند از پس تحویل همه آنها بربیایند. هستند مشتریانی که ماه ها از موعد تحویل خودروشان گذشته، با این حال هنوز موفق به دریافت آن نشده اند و شرکت های خودروساز نیز پاسخ روشن و شفافی مبنی بر زمان دقیق تحویل، به آنها نمی دهند.

هرچند ایران خودرو و سایپا توانسته اند بخشی از تعهدات معوق خود را تا به امروز رفع کنند، اما هنوز موفق به صفر کردن آنها نشده اند. بنابر اعلام وزیر صنعت،معدن و تجارت (در دی ماه پارسال)، خودروسازان قرار است تا خرداد امسال تعهدات معوق خود را کاملا برطرف کنند، این در حالی است که روند فعلی تولید چندان مناسب نیست و از همین رو تردیدی جدی نسبت به تحقق وعده خودروسازان وجود دارد.

ایران خودرو و سایپا علاوه بر اینکه امسال و به دلیل شیوع ویروس کرونا نتوانستند تولید را سر وقت مقرر و با تمام ظرفیت آغاز کنند، از ناحیه کمبود و نبود قطعات نیز تحت فشار قرار گرفته اند. گویا روند تامین قطعات از داخل و خارج به دلایلی از جمله مشکلات مالی و همچنین محدودیت های لجستیکی ناشی از شیوع ویروس کرونا در جهان، مختل شده و این موضوع، کندی تولید را به همراه داشته است. همچنین بخش قابل توجهی از تولیدات خودروسازان از اواسط اسفند تا به امروز، توام با کسری قطعه بوده و بنابراین امکان عرضه آنها به بازار تا رفع ناقصی ها وجود ندارد. با این شرایط، صفر شدن تعهدات معوق خودروسازان تا انتهای خرداد، بعید به نظر می رسد و این موضوع را می توان از صحبت هایی که مشتریان از نمایندگی ها در باب آینده نامعلوم تحویل خودروهای ثبت نامی نقل می کنند، متوجه شد. به برخی از مشتریانی که به نمایندگی های خودروسازان مراجعه و پیگیر خودروهای ثبت نامی شان شده اند، گفته شده تاریخ دقیقی برای تحویل وجود ندارد.

در چنین شرایطی اما وزارت صمت مجوز پیش فروش برای خودروسازان صادر کرده، موضوعی که می تواند به دپوی تعهدات بیفزاید. به نظر می رسد هدف از صدور مجوزهای جدید پیش فروش، جذب نقدینگی بوده است. در واقع وزارت صمت با علم به اینکه طوق تعهدات معوقه همچنان بر گردن خودروسازان سنگینی می کند و مشتریان نیز از بدعهدی ها به خشم آمده اند، به ایارن خودرو و سایپا اجازه پیش فروش های جدید داده تا آنها کمی از بی پولی نجات پیدا کنند. این در حالی است که بسیار بعید به نظر می رسد با وضع فعلی تولید، خودروسازان بتوانند تعهدات ایجاد شده جدید را نیز سر وقت تحویل دهند. بنابراین با انجام پیش فروش های جدید، بر حجم تعهدات معوق خودروسازی کشور اضافه می شود و این ماجرا نارضایتی و خشم بیشتر مشتریان و البته افزایش بی اعتمادی آنها به شرکت های خودروساز را در پی خواهد داشت.