طبق آخرین آماری که از اسقاط خودروهای فرسوده منتشر شده، از ابتدای امسال تا ۱۰ آبان ماه ۱۲۹ هزار و ۱۰۹ دستگاه از انواع خودروهای فرسوده اسقاط شده است. این در شرایطی است که به نظر می‌رسد در بسیاری از زیرگروه‌ها به‌خصوص در بخش اتوبوس‌ها، خودروهای اسقاط شده جایگزین نشده‌اند.
طبق این آمار که توسط خبرگزاری مهر منتشر شده است، سواری‌ها با ۱۰۸ هزار و ۸۵۶ دستگاه با سهم ۸۴درصدی، بیشترین سهم را در این طرح داشته‌اند و پس از آن وانت‌ها با ۸ هزار و ۶۶۳ دستگاه قرار دارند. همچنین در این بازه زمانی چهارهزار و ۵۹۷دستگاه کامیونت از رده خارج شده است. با این‌حال در بخش‌های دیگری شاهد هستیم که خروج فرسوده‌ها با سرعت بسیار کندی انجام شده و جایگزینی مناسبی هم وجود ندارد.
نمونه تمام‌عیار آن اتوبوس‌ها هستند که کشور نه تنها به‌شدت در حوزه اتوبوس کمبود دارد، بلکه آنهایی هم که در جاده‌ها و خیابان‌ها تردد دارند از فرط فرسودگی خطرات زیادی را برای شهروندان ایجاد می‌کنند. تنها نگاهی به اخبار چندماه گذشته کافی است تا با چندین مورد تصادف اتوبوس‌های بین‌شهری که عموما نیز دلیل آن نقص فنی و فرسودگی ناوگان است، مواجه شوید.
طبق آمار منتشره، در سراسر کشور ۴۱میلیون و ۲۰۶ هزار و ۱۴۸ دستگاه خودرو در حال تردد هستند که از این تعداد، ۲۲میلیون و ۱۰۲ هزار و ۱۴۰ دستگاه فرسوده هستند. از بین خودروهای درحال تردد در کشور، ۶۵ هزار و ۷۰۳ اتوبوس وجود دارد که ۵۹ هزار و ۷۶۲ اتوبوس دستگاه از آنها فرسوده است. به عبارت دیگر تنها ۹ درصد از اتوبوس‌هایی که در کشور تردد می‌کنند فرسوده نیستند و ۹۱درصد باقی مشمول فرسودگی می‌شوند.
در چنین شرایطی است که از ابتدای سال جاری تا دهم آبان‌ماه تنها ۹۰۷ دستگاه اتوبوس از رده خارج شده‌اند که شامل تنها ۱.۵درصد از کل اتوبوس‌های فرسوده‌ای است که در جاده‌های کشور تردد دارند. از طرف دیگر همین اتوبوس‌هایی که از رده خارج شده‌اند نیز جایگزین نشده‌اند. در واقع دو راه بیشتر برای جایگزینی این خودروها نمی‌توان متصور بود؛ یا جایگزین آنها باید وارد شود، یا تولید. اما در هیچ از این دو راه چندان موفقیتی دیده نمی‌شود. طبق آخرین آماری که وزارت صمت از تولید ۶ماهه انواع خودرو ارائه داده است،
در نیمه ابتدایی امسال ۳۸۳ دستگاه اتوبوس در کشور تولید شده‌است. این در شرایطی است که تولید اتوبوس در ۶ ماهه سال گذشته به ۴۴۴ دستگاه می‌رسید. بنابراین تولید اتوبوس نسبت به مدت زمان یاد شده در سال گذشته حتی با افت ۱۳.۷ درصدی مواجه بوده است. به عبارت دیگر در مقابل ۹۰۱ دستگاه اتوبوسی که از ابتدای سال‌جاری تاکنون اسقاط شده‌اند تنها ۳۸۳ دستگاه از طریق تولید داخلی جایگزین شده‌اند. مسیر واردات نیز تقریبا بسته است و خبری از واردات اتوبوس نیست.
این در حالی است که گاه‌به‌گاه شاهد اظهارنظر و وعده‌ای از طرف سیاستگذاران در مورد واردات اتوبوس هستیم. آخرین طرحی که در این راستا وجود داشت، طرح واردات دوهزار اتوبوس بین‌شهری برای اربعین بود. این طرح توسط هیات وزیران در تاریخ ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ تصویب شد و با نامه‌ای در تاریخ ۶ خرداد ۱۴۰۳ به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شد اما تاکنون هیچ‌کدام از این اتوبوس‌ها وارد کشور نشده‌اند. تنها به گفته مهدی خضری، معاون حمل‌ونقل سازمان راهداری برای هزار و ۲۰۰ دستگاه از آنها ثبت‌سفارش انجام شده است. اما در مورد برخی دیگر از خودروهای اسقاط‌شده، شاهد هستیم که تولید داخلی توانسته تعداد خودروهای اسقاط شده را پوشش دهد.
یکی از این گروه‌ها، کامیونت، کامیون و کشنده است که از ابتدای سال تا دهم آبان ماه پنج‌هزار و ۲۱ دستگاه از آنها اسقاط شده‌اند، این در شرایطی است که تولید ۶ماهه آنها به ۱۲هزار و ۳۴۲دستگاه می‌رسید. البته باید توجه داشت که تعداد فرسوده‌های این گروه نیز بیش از ۲۹۴ هزار دستگاه است که رقم بسیار بالایی است.
منبع: دنیای اقتصاد
