دبیر کمیته فنی صدور مجوزهای خودرویی سازمان حفاظت محیط زیست می‌گوید که آیین‌نامه ماده ۸ قانون هوای پاک که درباره سن فرسودگی انواع وسایل نقلیه بود، بر اساس استعلام دیوان عدالت اداری از شورای نگهبان، ابطال شده است.
به گزارش خودرونامه، بهزاد اشجعی با اشاره به ابطال آیین‌نامه ماده ۸ قانون هوای پاک اظهار کرد: ماده ۸ قانون هوای پاک، دولت را موظف به تعیین سن فرسودگی انواع وسایل نقلیه کرده بود؛ از این‌رو ما بر اساس قانون، در آیین‌نامه ماده ۸ قانون هوای پاک سن فرسودگی وسایل نقلیه را تعیین کرده بودیم. وی با بیان اینکه حدود یک سال است که فردی به دیوان عدالت اداری درباره این آیین‌نامه شکایت کرده است، تصریح کرد: این فرد یک خودروی تویوتای لندکروز ۲۰ ساله دارد که بر اساس قانون باید اسقاط شود، اما با شکایت به دیوان عدالت اداری توانسته آیین‌نامه ماده ۸ قانون هوای پاک را ابطال کند.
اشجعی ادامه داد: دیوان عدالت اداری در این زمینه از شورای نگهبان استعلام گرفته و بر اساس نظر فقهای این شورا، تعیین سن فرسودگی برای خودروها خلاف شرع است و رای به ابطال آن داده‌اند. شورای نگهبان همچنین تاکید کرده است که راهکارهای بهتری در این زمینه وجود دارد. دبیر کمیته فنی صدور مجوزهای خودرویی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه نظر فقهای شورای نگهبان از نظر حقوقی درست است و با در نظر گرفتن حقوق عامه نمی‌توانیم حق مالکیت را سلب کنیم، در عین حال گفت: اما یک طرف دیگر ماجرا این است که آلوده شدن هوا به وسیله خودروی ۲۰ ساله نیز حقوق عامه است و زمانی‌که موضوع حقوق عامه مطرح می‌شود باید مسئله را به‌صورت کلان بررسی کنیم. برای مثال در حال حاضر آلودگی هوا سالانه سبب مرگ ۳۰ هزار نفر در کشور می‌شود و ۲.۶ میلیارد دلار خسارت‌های اقتصادی وارد می‌کند که این‌ها نیز جزو حقوق مردم است و در کل اسقاط خودرو های فرسوده می‌تواند در جهت حفظ حقوق عامه باشد. اشجعی ادامه داد: شورای نگهبان همچنین گفته است که راهکارهای بهتری برای حل موضوع اسقاط وجود دارد. این موضوع نیز صحیح است و راهکار بهتر حل این مسئله معاینه فنی است اما به شرط آنکه زیرساخت معاینه فنی در ایران زیر ساختی قابل اعتماد باشد. دبیر کمیته فنی صدور مجوزهای خودرویی سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: در حال حاضر تعداد زیادی از وسایل نقلیه نسبت به اخذ معاینه فنی اقدام نمی‌کنند. برای مثال در مورد موتورسیکلت‌ها، ما در کشور ۱۱.۵ میلیون موتور سیکلت داریم درحالی که سال گذشته فقط ۱۰۰ عدد معاینه‌فنی برای موتورسیکلت‌ها صادر شد. وی با تاکید بر اینکه معاینه فنی در کشور ما ضعیف است و اهرم نظارتی روی این موضوع نداریم، گفت: تعداد کمی از کلانشهرها معاینه فنی را برای خودروهای سواری اجباری کرده‌اند؛ بنابراین تا زمانی‌که زیرساخت‌های معاینه فنی دقیق و نظارت بر آن تشدید نشده است نمی‌توانیم برای تعیین شاخص اسقاط روی معاینه فنی حساب کنیم اگر صرفا معاینه فنی برای تردد و فرسودگی مدنظر باشد هیچ کدام از خودروها فرسوده نخواهند بود. دبیر کمیته فنی صدور مجوزهای خودرویی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه اظهار کرد: سازمان حفاظت محیط زیست اکنون در حال تدوین لایحه اصلاح قانون هوای پاک است. پیش از این یکی از موضوعات پیشنهادی اصلاح ماده ۸ قانون هوای پاک بود که بتوان تفاوتی بین سن فرسودگی و اسقاط قائل شویم. پیشنهادات در این زمینه بررسی می‌شود اما تا زمانی‌که معاینه فنی خودروها اجباری و زیرساخت‌های لازم فراهم نشود نمی‌توان اساس اسقاط و فرسودگی را معاینه فنی گذاشت.اشجعی در پایان با اشاره به اینکه سن اسقاط خودرو در اروپا حدود ۱۴ تا ۱۵ سال است گفت: با وجود این ما سن فرسودگی را ۲۰ سال تعیین کرده‌ایم و در حال حاضر تا تقویت زیرساخت‌های معاینه فنی مجبوریم به شاخص سن به عنوان شاخصی مطمئن اکتفا کنیم. در این رابطه امرالله امینی، کارشناس صنعت خودرو نیز اظهار کرد: فقهای شورای نگهبان باید بدانند که در شرایطی که حقوق فردی در تعارض با حقوق اجتماعی قرار می‌گیرد، حکم بر حقوق اجتماعی خواهد بود. زمانی که این وسلیه نقلیه فرسوده به اجتماع ضرر می‌زند، رعایت حقوق فردی به طور مثال برای حفظ مالکیت یک نفر برای خودروی فرسوده مفهومی ندارد. وی با شاره به اینکه در این رابطه یک اصل فقهی نیز وجود دارد، گفت: این اصل بدین معناست که تعارض بین حقوق فردی و اجتماعی، نفع به حقوق اجتماعی خواهد بود. در حال حاضر نیز مشخص است زمانی که یک خودرو فرسوده است، این فرسودگی ضررهای متععدی دارد که یکی از آنها ایجاد آلودگی هوا و دود است. ضمن اینکه این فرسودگی برای خود مالک خودرو نیز می‌تواند خطرآفرین باشد؛ چراکه وقتی خانواده یا مسافر را سوار می‌کند، ممکن است به طور مثال ترمز خودرو عمل نکرده و منجر به حوادث هم برای خودرو و هم برای سایرین شود. این کارشناس صنعت خودرو ادامه داد: موارد بسیاری داشته‌ایم که مثلا یک تریلی فرسوده نتواسته به موقع ترمز کرده و در برخورد با یک اتوبوس منجر به فوت و آسیب همه مسافران اتوبوس شده است. در مورد خودروهای سواری نیز این وضعیت صادق است که علاوه بر خسارت به خود برای اطرافیان نیز خطرآفرین هستند.امینی تصریح کرد: اصل این نیست که بخواهیم مالکیت یک نفر را از بین ببریم؛ هرچند که گاهی لازم است مالکیت را برای بقای یک جامعه از بین برد. حتی در زمان رسول خدا نیز این دست موارد وجود داشت که زمانی که منافع فردی در تعارض با منافع جمع قرار می‌گرفت، پیامبر حکم بر جمع می‌دادند؛ بنابراین به نظر می‌رسد در ابطال این آیین‌نامه، یا مسئله به درستی تفهیم نشده یا اشتباها حکم صادر شده است. وی در رابطه با راه‌حل این موضوع با اشاره به اینکه وقتی اعلام می‌شود افرادی که خودروی فرسوده خود را اسقاط می‌کنند، دولت به آنها کمک می‌کند تا خودروی نو را جایگزین کنند اظهار کرد: اما گویا این طرح اجرا نمی‌شود. در تمام دولت‌ها و دنیا به شخصی که دارای خودروی فرسوده است، کمک می‌کنند و با ارائه تسهیلات، خودروی فرسوده او را خریداری و خودروی نو تحویل می‌دهند. حتی زمانی که واردات خودرو صورت می‌گرفت، واردکننده به ازای هر خودرو موظف به اسقاط سه تا چهار خودرو می‌شد. این روش‌ها و راهکارها در همه دنیا وجود دارد اما اینجا رعایت نمی‌شود. این کارشناس صنعت خودرو تاکید کرد: معاینه فنی نیز منافات اساسی با موضوع فرسودگی دارد. در حال حاضر برای خودروهای فرسوده نیز معاینه فنی صادر می‌شود که کاملا اشتباه است. فرسودگی به معنای تعیین عمر مفید یک وسیله نقلیه است که به طور مثال ۱۰ سال تعیین می‌شود؛ لذا پس از ۱۰ سال فرسوده است و معاینه فنی که به آن تعلق می‌گیرد، ارزش نخواهد داشت اما متاسفانه در ایران مفاهیم اشتباه جا افتاده است. اینکه معاینات فنی به درستی صورت می‌گیرد یا خیر بحثی جداگانه است. بعضا مشاهده می‌شود که در اطراف مراکز معاینه فنی تعمیرگاه‌هایی وجود دارند که به صورت مقطعی مشکل و نقص را برطرف می‌کنند یا اینکه برخی افراد معاینه فنی را با چانه‌زنی‌های بسیار دریافت می‌کنند. به همین دلیل است که خودروهایی که در خیابان‌ها می‌بینیم به شدت دودزا هستند که نشان می‌دهد علاوه براینکه فرسوده هستند، معاینه فنی هم ندارند.
منبع:ایسنا
