همچنین امروز واردات موتورسیکلت کامل به صورت سی‌بی‌یو ممنوع است اما تولیدکنندگان داخلی با واردات برخی از اجزا و قطعات این وسیله نقلیه، بین ۶۰ تا ۷۰‌درصد داخلی‌سازی داشته‌اند.
براساس آمار وزارت صمت از عملکرد صنعتی‌ها در یک دهه اخیر (۱۳۹۱ تا ۱۴۰۱)، موتورسیکلت‌سازان کشور طی این سال‌ها فراز و فرودهای بسیاری داشته اما نیمه این دهه (۱۳۹۵) به یکباره از ۴۵۳‌هزار و ۲۳۱‌دستگاه در سال ۱۳۹۴ به ۷۳۶‌هزار و ۳۳۷‌دستگاه در سال ۱۳۹۵ رسید و بدین ترتیب ۶۲‌درصد افزایش تولید را ثبت کرد. سپس در سال پس از آن (۱۳۹۶) افت شدید ۷۹درصدی را تجربه کرد و تنها ۱۵۳‌هزار و ۱۱۹موتورسیکلت در کشور به تولید رسید.
در سال ۱۳۹۷ کمی از این کاهش تولید جبران و تولید موتورسیکلت به ۱۶۴‌هزار و ۵۲۵‌دستگاه رسید اما مجدد در سال ۱۳۹۸ به قعر میزان تولید در این مقایسه آماری یک دهه رسید و به ۱۱۶ هزار و ۵۴۰ دستگاه هم نرسید. پس از تجربه کاهش شدید تولید موتورسیکلت در سال ۱۳۹۸، فعالان این صنعت بر آن شدند که کاهش تولید سال‌های گذشته را جبران و در مسیر افزایش ، گام بردارند. بر این اساس از همان ابتدای سال ۱۳۹۹ تاکنون در مسیر صعودی تولید قرار گرفتند. در سال ۱۳۹۹ در مجموع ۲۱۱هزار و ۴۶۶ دستگاه، در سال ۱۴۰۰ در مجموع ۲۷۹‌هزار و ۹۹ دستگاه و در سال ۱۴۰۱ در مجموع ۴۶۴ هزار و ۵۳۷ دستگاه در کشور به تولید رسید.
طبق این آمار، در سال ۱۴۰۲ نیز نزدیک به ۶۰۰هزار دستگاه موتورسیکلت در کشور تولید شد که در مقایسه با تولید ۴۶۵‌هزار دستگاه مدت مشابه پارسال، حدود ۲۸‌درصد رشد تولید را نشان می‌دهد همچنین مطابق با آماری که انجمن صنعت موتورسیکلت ارائه کرده، سهم تولید عمق داخلی‌سازی ۴۰‌درصد برنامه‌ریزی شده که از سهم بیش از ۶۰‌درصد بازار ۴۰‌درصد آن محقق شده است که در برنامه وزارت صنعت در پایان سال (۱۴۰۳) باید درصد ساخت داخل کلیه محصولات به عمق ۴۰‌درصد برسد.
در این بین اگرچه وضعیت تولید در حوزه موتورسیکلت تقریبا بهبود یافته اما به اذعان فعالان این صنعت، تولید موتور نیاز به حمایت دارد زیرا ایران هنوز در این صنعت به دلیل عدم مکفی بودن تولیدات، نتوانسته به بازارهای صادراتی دست یابد.
آنطور که فعالان صنعت موتورسازی می‌گویند تولیدکنندگان در تامین ارز و قطعات با چالش‌هایی مواجه هستند از این‌رو عمده تقاضای آنها تسهیل فرآیند ثبت سفارش و ترخیص کالا از گمرکات است. این امر هم مستلزم تسهیل فرآیند ارزدهی است.

ضرورت حمایت دولت برای تامین ارز و قطعات
بهمن ضیامقدم دبیر انجمن صنعت موتورسیکلت ایران در این ارتباط در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» اظهار کرد: در حال حاضر عمده مشکل صنعت موتورسازی در حوزه ثبت سفارش و ترخیص کالا از گمرکات است. در واقع شرایط به گونه‌ای است که تا حدودی در تامین قطعات با چالش مواجه شده‌ایم.
وی افزود: البته مشکل تامین و تخصیص ارز صرفا مختص صنعت موتورسیکلت نیست و تقریبا همه صنایع با این مشکل مواجه شده‌اند البته وزارت صمت براساس برنامه تولید سال جاری شرکت‌ها در حال برنامه‌ریزی بوده تا مشکلات کمتری گریبان صنایع را بگیرد.ضیا مقدم تصریح کرد: در سال جاری باید حداقل بین ۷۵۰ تا ۸۰۰‌هزار دستگاه موتورسیکلت تولید شود که این موضوع نیاز به تامین ارز دارد.
دبیر انجمن صنعت موتورسیکلت ایران با بیان اینکه صنعت موتورسازی نیاز به حمایت دارد، افزود: صنعت نیاز دارد که مورد حمایت قرار گیرد و به تناسب آن موانع موجود نیز برطرف شود. امسال سال رشد تولید نام‌گذاری شده از این رو لازم است دولت با تمام قوا به سمت حمایت از تولید قدم بردارد. تولید برای اینکه رشد کند نیاز به حمایت دارد بنابراین انتظار داریم دولت خاصه وزارت صمت، برنامه‌های حمایتی جدی و جامعی از صنایع کشور داشته باشد.
وی با تاکید بر اینکه امروز موضوع ارز از مسائل حائز اهمیت در کشور است، گفت: امسال مقرر شده بین ۷۵۰ تا ۸۰۰‌هزار دستگاه موتورسیکلت تولید شود که برای تولید این حجم از موتور نیاز به تامین قطعات به اندازه کافی داریم. از این‌رو لازم است دولت نسبت به تامین ارز، ثبت سفارش‌ها و ترخیص کالاها از گمرکات با صنایع همکاری کند.

چرا صادرات نداریم؟
همانطور که اشاره شد متاسفانه در صنعت موتورسازی با وجود ظرفیت‌های بسیاری که وجود دارد اما به دلیل عدم مکفی بودن تولیدات و البته قدیمی بودن خطوط تولید و عدم مجهز شدن به تکنولوژی‌های روز در امر صادرات موفق نبوده‌ایم و کشور جایگاه خاصی در بازار جهانی این محصول ندارد به گونه‌ای که در بهترین حالت عددی بین ۸ تا ۱۰‌میلیون دلار ارزآوری از این صنعت داشته‌ایم. بررسی آخرین آمار نیز نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۲ معادل ۸‌میلیون و ۶۳۳‌هزار دلار اجزا و قطعات موتورسیکلت تحت عنوان ۴۴‌کد تعرفه عمدتا به کشورهای عراق، افغانستان و جمهوری آذربایجان صادر شده است.
جلیل مجاهد رییس انجمن صنعت موتورسیکلت ایران در این ارتباط گفت: متاسفانه سهمی در صادرات موتورسیکلت نداریم؛ صادرات زمانی می‌تواند اتفاق بیفتد که میزان تولید محصول بالا باشد. زمانی که افزایش تولید داشته باشیم، طبیعتا هزینه تمام شده تولید کاهشی خواهد شد. سهم ایران در سال جاری با توجه به تغییرات اساسی و بزرگی که در صنعت موتورسیکلت رخ داد، ۶۰۰‌هزار دستگاه بوده است و این در حالی است که یک کارخانه چینی در سال حدود ۱۷‌میلیون دستگاه موتورسیکلت تولید می‌کند یا کارخانه‌ای در هندوستان حدود پنج‌میلیون تولید موتورسیکلت در سال دارد.
وی ضمن اشاره به اینکه فولاد، آلومینیوم و پلاستیک از جمله مهم‌ترین مواداولیه مورد نیاز در تولید موتورسیکلت است که هر سه در کشور به فراوانی تولید و موجود است، گفت بنابراین برای کاهش هزینه تمام شده تولید نیازمند این هستیم که مسوولان این حوزه، تسهیلاتی را در خصوص تهیه مقرون به صرفه‌تر این مواد در اختیار تولیدکنندگان موتورسیکلت قرار دهند ضمن اینکه نیاز به دانش و فناوری پیشرفته‌تری در این صنعت به شدت احساس می‌شود.
مجاهد تصریح کرد: این وضعیت در حالی است که صنعت تولید موتورسیکلت در ایران هیچ‌گونه تفاوتی با دنیا نداشته چراکه سازمان استاندارد ایران نظارت جدی و دقیقی بر صنعت موتورسیکلت دارد بنابراین از این جهت کشور ما هیچ‌گونه تفاوت یا عقب‌ماندگی نسبت به سایر کشورهای دنیا ندارد.

جولان فرسوده‌ها
نکته حائز اهمیت دیگر در حوزه موتورسازی آن است که متاسفانه در حال حاضر از ۳۵‌میلیون وسیله نقلیه‌ای که در کشور در حال تردد است حدود ۱۳میلیون آنها فرسوده است و از این تعداد هم ۱۱میلیون و ۲۰۰‌هزار دستگاه مربوط به موتورسیکلت فرسوده می‌شود.یعنی هم‌اکنون بالغ بر ۱۱‌میلیون و ۲۰۰‌هزار موتورسیکلت فرسوده در خیابان‌های کشور تردد می‌کند در حالی که صنعت موتورسازی ظرفیت‌های بسیاری برای افزایش تولید و عرضه موتورهای نو به جای موتورهای فرسوده دارد.
البته آنطور که مهران سالاریه رییس ستاد نوسازی ناوگان حمل‌و‌نقل وزارت صمت اعلام کرده است دولت مکلف شده که بیش از ۲۵۰‌دستگاه خودرو و موتورسیکلت در سال ۱۴۰۳ اسقاط کند که در همین رابطه پیش‌بینی می‌شود امسال بیش از ۳۳۰هزار دستگاه خودرو و موتورسیکلت فرسوده اسقاط شود.قطعا این عدد در مقابل ۲/۱۱‌میلیون موتورسیکلت فرسوده بیشتر شبیه به شوخی است بنابراین دولت باید به صورت ویژه نسبت به افزایش تولید موتورسیکلت و جایگزینی آنها به جای موتورهای فرسوده در حال تردد چاره‌ای بیندیشد چراکه بنا بر گفته کارشناسان حوزه شهری یک‎چهارم آلودگی فعلی هوای کلانشهری مانند تهران مربوط به موتورسیکلت‎های فرسوده بوده که بین ۷ تا ۱۰درصد بیشتر از یک پراید آلودگی دارند.
رییس انجمن موتورسیکلت نیز اسقاط را بزرگ‌ترین مشکل این صنعت می‌داند و تاکید دارد که این مساله سبب شده تا در برخی مقاطع، تولیدات بعضی کارخانجات متوقف شده، کارگران بیکار و انبارها از موتورسیکلت پر شوند.

منبع: روزنامه جهان صنعت