منهای تصوری که شهروندان بابت پایین آمدن قیمت خودرو در بازار دارند، کاهش قیمت کارخانه‌ای را هم انتظار می‌کشند. آن‌ها معتقدند خودروسازان همان طور که قیمت را متناسب با افزایش قیمت ارز بالا برده‌اند، در پساتحریم نیز وقتی ارز پایین بیاید، باید از قیمت‌ها بکاهند. این در حالی است که دبیر انجمن صنایع همگن قطعه سازی در گفت و گو با خودرونامه می‌گوید این اتفاق تقریباً محال است. به گفته آرش محبی نژاد، فقط ارز در مسئله قیمت خودرو اثرگذار نیست، بنابراین اگر قرار است هزینه تولید و قیمت خودرو در مبدأ کم شود، باید همه فاکتورهای اثرگذار، افت داشته باشند، به ویژه قیمت مواد اولیه.

***

*بسیاری از شهروندان به هوای اینکه قیمت در آینده و پس از لغو تحریم، پایین می‌آید، خرید خودرو را به تعویق انداخته‌اند. آیا در پساتحریم قیمت خودرو افت خواهد کرد؟
اگر منظورتان افت قیمت در کارخانه است، بعید می دانم چنین اتفاقی رخ بدهد. اصلاً این انتظار که قیمت کارخانه‌ای خودروهای داخلی در صورت لغو تحریم‌ها پایین می‌آید، از کجا آمده است؟ با این وضع هزینه‌های تولید، خودروسازان چطور می‌توانند قیمت تماتم شده را کم کنند؟

*یکی از دلایل اصلی رشد هزینه تولید خودرو، قیمت ارز است. بنابراین شهروندان انتظار دارند با کاهش قیمت ارز در پساتحریم، قیمت خودرو هم پایین بیاید.
فرض کنیم قیمت ارز در پساتحریم پایین بیاد؛ هزینه دستمزد نیروی انسانی و انرژی که قرار نیست کم بشود. در این سه سال تحریم، هزینه تولید خودرو کلی بالا رفته که همه آن ناشی از ارز نیست. یکی از فاکتورهای اساسی در بالا رفتن هزینه تولید خودرو، افزایش قیمت مواد اولیه است. همین الان با مشکل کمبود ورق‌های فولادی مواجه هستیم، چون واردات نداریم و تولید داخل هم جوابگو نیست. بنابراین حتی اگر رشد هزینه دستمزد و انرژی را هم لحاظ نکنیم، کاهش قیمت کارخانه‌ای خودروها منوط به پایین آمدن همزمان قیمت ارز و مواد اولیه است، آن هم در حدی چشمگیر نه محدود. این را هم در نظر بگیرید که با لغو تحریم‌ها نیز نمی‌توان انتظار افت چشمگیر قیمت ارز را داشت، چون بعید است خود دولت چنین اجازه‌ای را بدهد. قرار نیست که دولت ارز را مثلاً بکند سه هزار تومان.

*پس کاهش قیمت خودرو در پساتحریم منتفی است؟
در بازار ممکن است کاهش قیمت داشته باشم و اصلاً منطقی است چنین اتفاقی رخ بدهد، اما در کارخانه تقریباً محال است. البته اگر کاهش قیمت ارز چشمگیر بوده و قیمت مواد اولیه هم افت قابل توجهی داشته باشد، آن وقت می‌توان روی پایین آمدن هزینه‌های تولید و قیمت خودرو در کارخانه نیز حساب باز کرد.

*تثبیت قیمت چطور؟ شهروندان می‌توانند به ثبات امیدوار باشند؟
واقعیت را بخواهید، افزایش قیمت کارخانه ناگزیر است، بنابراین باید روی قیمت بازار کار کرد. قیمت بازار هم با رشد عرضه و کاهش شکاف قیمت (بین کارخانه و بازار) و از بین رفتن تقاضای کاذب، کم می‌شود. خود اینها نیز منوط به کنار گذاشتن قیمت گذاری دستوری و افزایش تیراژ است. در حال حاضر بازار با تقاضای کاذب مواجه است و این را می‌شود از ثبت نام میلیون‌ها نفر در طرح‌های فروش خودروسازان به وضوح متوجه شد. طی یک سال گذشته خودروسازان در مجموع ۳۵ طرح فروش اجرا کرده‌اند که سهم ایران خودرو ۲۰ طرح بوده و سهم سایپا ۱۵ مورد. نزدیک به ۵۹۰ هزار دستگاه محصول نیز در این طرح‌ها عرضه شده‌اند و این در حالی است که حدود ۴۲ میلیون تقاضا برای آنها به ثبت رسیده است.

در نظر بگیرید که در بهترین حالت، مصرف سالانه خودرو در کشور ما حدوداً یک میلیون دستگاه است و باقی آن، تقاضای کاذب به حساب می‌آید. به همین دلیل ما اصرار داریم که قیمت گذاری دستوری برداشته شود، زیرا با حذف این سیاست، قیمت کارخانه و بازار به یکدیگر نزدیک خواهد شد و آنگاه دیگر رانتی وجود ندارد که میلیون‌ها نفر را به وسوسه خرید خودرو از کارخانه بیندازد. در واقع وقتی تفاوت چندانی بین قیمت کارخانه و بازار خودروها نباشد، خیلی‌ها ترجیح می‌دهند از بازار خرید کنند و دیگر شاهد ثبت تقاضاهای میلیونی در طرح‌های فروش خودروسازان نخواهیم بود.